TỪ NGUYỄN ÁI QUỐC, NGUYỄN ÁI DÂN...

Năm 2019 vừa qua là tròn 100 năm Bác mang tên Nguyễn Ái Quốc. Đó là lúc Bác còn rất trẻ, đang ở nước Pháp, phương Tây.

Nguyễn Ái Quốc ở tuổi 20 đã gửi đến Hội nghị Versailles (hội nghị của các đế quốc thắng trận sau Thế chiến lần thứ nhất, để chia thuộc địa) bản yêu sách đòi quyền dân chủ cho một dân tộc dưới ách nô lệ, thuộc địa.

Bác là người dân thuộc địa mất nước, mà Bác thay mặt dân tộc Việt Nam gửi đến Hội nghị Versailles một bản yêu sách gồm 8 điểm. Trong 8 điểm đó có một số điều rất quan trọng. Bác đề nghị hãy bỏ việc ra các sắc lệnh bằng việc ban hành đạo luật; Bác đòi quyền tự do lập hội, tự do báo chí cho dân tộc Việt Nam; Bác đòi độc lập cho người Việt Nam và người Đông Dương nói chung... 8 điều yêu sách đó của Nguyễn Ái Quốc đã đi vào lịch sử thế kỷ 20 như một văn kiện quan trọng. Dĩ nhiên, các nước đế quốc không bao giờ chấp nhận những đòi hỏi đó, vì dã tâm của họ là áp bức, thống trị các dân tộc, bóc lột người lao động.

Riêng với Việt Nam, họ coi đây là một thuộc địa khai thác tài nguyên để bóc lột nhân công rẻ mạt. Vậy mà Bác đã chính thức có một tiếng nói phản kháng như vậy, công khai gửi đến hội nghị các nước đế quốc đòi độc lập cho dân tộc Việt Nam và Bác ký tên là Nguyễn Ái Quốc. Một cái tên rất tượng trưng, tức là người thanh niên họ Nguyễn yêu nước. Và cũng từ đây, Nguyễn Ái Quốc đã đi vào lịch sử thế giới như một nhân vật nổi bật. Còn đế quốc thực dân thì chính thức ghi tên Bác vào sổ đen của mật thám, theo dõi Bác suốt ngày đêm. Tại sao Bác phải bí mật như vậy, tại sao Bác phải luôn cải trang như vậy; tại sao Bác phải dùng tới 175 cái tên trong cuộc đời mình như vậy?... Chính vì để che mắt đế quốc thực dân, để vượt qua tất cả vòng kiềm tỏa của đế quốc thực dân, để hoạt động và cuối cùng thắng lợi. Nguyễn Ái Quốc là cái tên thiêng liêng như thế.

Khi Việt Nam đã độc lập, khi Quốc hội nước ta chính thức bầu Bác làm nguyên thủ quốc gia, tức là Chủ tịch nước, thì Bác lại đổi tên thành Nguyễn Ái Dân. Ái Quốc là yêu nước, Ái Dân là yêu dân. Đời Bác chỉ xoay quanh chữ Dân, chữ Nước. Đấy là công lao trời biển của Bác, mà chúng ta suốt đời chịu ơn, ghi ơn, để nguyện xứng đáng với Bác. Bác lấy tên là Nguyễn Ái Dân, xuất xứ từ bức thư gửi cho ngành y tế. Bác nói là: Y đức là hàng đầu, lương y như từ mẫu, thầy thuốc như mẹ hiền, phải chăm sóc người bệnh, nhất là phụ nữ, trẻ em như người ruột thịt của mình. Cuối bức thư, Bác không ký là Hồ Chí Minh, Bác ký là Nguyễn Ái Dân, tức là yêu dân. Cho nên ta mới càng rõ ra, đời Bác chỉ xoay quanh 2 chữ Nước, Dân.